Kraków pokaże światu swój mikrobiologiczny odcisk palca
Czy biletomaty i ławki na przystankach tramwajowych mogą być tak biologicznie zróżnicowane jak lasy deszczowe? Aby to sprawdzić, naukowcy z całego świata będą badać mikroorganizmy obecne na powierzchniach transportu publicznego podczas corocznej akcji Global City Sampling Day (gCSD). Wraz z początkiem lata Kraków ponownie weźmie udział w tym globalnym przedsięwzięciu badawczym, organizowanym przez międzynarodowe konsorcjum MetaSUB.
Czym jest Global City Sampling Day?
gCSD to globalna inicjatywa organizowana przez konsorcjum MetaSUB (Metagenomics and Metadesign of Subways and Urban Biomes). Co roku, około 21 czerwca, wolontariusze w miastach na całym świecie zbierają próbki środowiskowe z systemów transportu publicznego – głównie z metra, ale również z tramwajów, autobusów i innych obiektów infrastruktury miejskiej.
Projekt rozpoczął się w Nowym Jorku – przeczytaj historię powstania – i od tego czasu rozwinął się w ogólnoświatową inicjatywę. Kraków dołączył w 2020 roku i od tego czasu aktywnie współtworzy globalny zbiór danych dotyczących mikrobiomu miejskiego.
Konsorcjum MetaSUB i jego misja
MetaSUB to międzynarodowe i interdyscyplinarne konsorcjum skupiające naukowców, urbanistów oraz ekspertów zdrowia publicznego, którego celem jest stworzenie molekularnego portretu miast. Poprzez badania nad mikrobiologicznymi społecznościami w przestrzeni miejskiej projekt dąży do lepszego zrozumienia:
- Niewidzialnych ekosystemów, które nas otaczają,
- Ich wpływu na zdrowie i dobrostan ludzi,
- Potencjału danych mikrobiologicznych w planowaniu miast, zdrowiu publicznym.
Więcej na temat podstaw naukowych projektu można przeczytać w publikacji podsumowującej wyniki z lat 2015–2017:
Publikacja MetaSUB
Poznaj także historię i globalną sieć MetaSUB:
Nasza historia
gCSD 2025 – Edycja krakowska
Kraków dołączył do projektu w 2020 roku – w poprzednich latach wolontariusze zbierali próbki z przystanków tramwajowych i tramwajów na liniach 52, 50 i 14. W tym roku, 23 czerwca, przeszkoleni wolontariusze ponownie wyruszą do miasta, aby zebrać próbki z powierzchni przystanków, tramwajów oraz otaczającej przestrzeni publicznej. Dodatkowo, specjalistyczny sprzęt posłuży do pobrania próbek powietrza w tunelach w pobliżu Dworca Głównego.
Koordynatorem gCSD w Krakowie jest dr Paweł Łabaj, Krajowy Koordynator MetaSUB oraz współzałożyciel MetaSUB Europe. Kraków był pierwszym miastem w Polsce, które dołączyło do tej inicjatywy, obok takich metropolii jak Nowy Jork, Berlin, Hongkong, Tokio czy Buenos Aires.
Co dalej?
Po tegorocznej zbiórce Kraków zaprezentuje pierwszą w historii mapę mikrobiomu miasta, opracowaną na podstawie analizy próbek zebranych w 2023 roku. To pionierskie przedsięwzięcie jest realizowane we współpracy z zespołem Pawła Schmidta z Urzędu Miasta Krakowa, a efekt końcowy będzie dostępny publicznie za pośrednictwem Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej (MSIP):
MSIP Kraków
Projekt nie byłby możliwy bez wsparcia Referatu ds. Współpracy z Krakowskim Ośrodkiem Naukowo-Akademickim Urzędu Miasta Krakowa, Zarządu Transportu Publicznego, Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego i Straży Miejskiej.
Mapa lokalizacji poboru próbek – miejsca poboru próbek powietrza w tunelach w pobliżu Dworca Głównego (mapa cieplna).